Distributed Ledger คืออะไร

สิ่งแรกหากเราต้องการที่จะเข้าใจการทำงานของบิตคอยน์ คือการที่เราต้องเข้าใจคำว่า distributed ledger ก่อน Bitcoin เป็นระบบรูปแบบใหม่ที่สร้างเงินดิจิทัลที่ออกแบบมาเพื่อบรรลุเป้าหมายหลักสองประการ ได้แก่

• ป้องกันปัญหาการใช้จ่ายซ้ำซ้อน
• บรรลุเป้าหมายแรกโดยไม่มีสถาบันการเงินมาเกี่ยวข้อง

Bitcoin บรรลุเป้าหมายทั้งสองนี้โดยใช้วิธีการใหม่ในการเก็บบันทึกการทำธุรกรรมและรักษาความถูกต้องอย่างต่อเนื่อง

ledger คืออะไร?

ก่อนจะเข้าใจวิธีการของบิตคอยน์เรามาทำความเข้าใจการทำธุรกรรมผ่านแบงค์กันก่อน เพื่อป้องกันการใช้จ่ายซ้ำซ้อน จำเป็นต้องมี ledger เพื่อติดตามยอดคงเหลือในบัญชีแสดงว่า ledger ในที่นี้ก็เหมือนกับกระเป๋าเงินนั่นเอง

ก่อนที่จะมี Bitcoin เจ้า ledger ตัวนี้ จะถูกเก็บไว้ด้วยสถาบันการเงินเช่นธนาคาร ดังนั้นมาเจาะลึกกันว่าทำไมถึงต้องมีธนาคารมาเป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยน 

สมมุติยกตัวอย่างในกรณีที่มอลลี่และเออซูลาห์ไม่ได้พึ่งธนาคารโดยพวกเขาเก็บ ledger ไว้ที่เครื่องคอมพิวเตอร์ของเขาเอง ซึ่งตัว ledger ที่พูดถึงนี้เป็นเหมือนเพียงแค่ไฟล์ข้อความ (text file) ที่เก็บไว้ในคอมของพวกเขาเท่านั้น

เมื่อไหร่ก็ตามที่มอลลี่ทำการจ่ายเงินให้กับเออซูลาห์สำหรับค่าคัพเค้ก ทั้งคู่ต้องไปอัพเดทตัว ledger (text file) ด้วย  ในกรณีนี้ถ้าทั้งคู่เชื่อใจกันและกันและสัญญาว่าจะเก็บตัว ledger เป็นความลับ วิธีนี้ก็ไม่มีปัญหา 

แต่ถ้าทั้งคู่ไม่เชื่อใจกันล่ะ?
ถ้าเออซูลาห์แก้ไขตัว ledger ของเธอเองแล้วทำเป็นบอกว่าไม่ได้รับเงินจากมอลลี่ แล้วขอ $1 เพิ่มล่ะ?

ลองนึกภาพ ถ้าเออซูลาห์กล่าวหามอลลี่ว่าไม่ได้จ่ายเงินและแสดงหลักฐานโดยแคปหน้าจอตัว ledger ไว้และส่งให้เน็ดดู
มอลลี่ปฏิเสธข้อกล่าวหาและอ้างว่าเออซูลาห์โกหกและแสดงหลักฐานโดยส่งภาพหน้าจอ ledger ซึ่งแสดงให้เห็นชัดเจนว่ามีการโอนเงิน 1 ดอลลาร์ให้แล้ว

สรุปแล้วใครถูก? 

ประเด็นนี้จะไม่มีวันจบ เพราะเราเชื่อใครไม่ได้เลย นี่คือเหตุผลที่เราต้องมี third party หรือบุคที่สามเข้ามาเกี่ยวข้อง อย่างเช่น ธนาคาร เพราะธนาคารทำหน้าที่เก็บข้อมูลการทพธุรกรรมทำให้สามารถพิสูจน์ได้ว่าใครพูดความจริง

แต่เรามีวิธีที่แตกต่างกว่านั้น

นั่นคือ การแชร์ ledger ให้กับคนอื่น? จะเป็นยังไงเรามาจำลองสถานการณ์กันครับ 

เมื่อมอลลี่จ่ายเงินให้กับเออซูลาห์บัญชี ledger ของทุกคนจะได้รับการอัพเดตพร้อมกัน ในกรณีนี้ถ้าเออซูลาห์พยายามกล่าวหามอลลี่ว่าไม่จ่ายเงิน โดยแสดงตัว ledger ที่มียอดคงเหลือ 0 ดอลลาร์ แต่แตกต่างจาก ledger ของมอลลี่และเปาโล เพราะว่ามอลลี่สามารถขอดูข้อมูลจาก ledger ของเปาโลได้ และเห็นได้ชัดว่า 2 ใน 3 นี้มียอด $1 ดอลลาห์เหมือนกัน

เมื่อเห็นว่าบัญชี ledger ส่วนใหญ่แสดงให้เห็นว่าเออซูลาห์มียอดคงเหลือ 1 ดอลลาร์ มอลลี่และปาโบลจึงทำการ (consensus) ตกลงร่วมกันว่า บัญชี ledgers ของ 2 คนนี้เป็นบัญชีที่ถูกต้อง และบัญชีแยกประเภทของเออซูลาห์ไม่ถูกต้อง

เปาโลและมอลลี่มีข้อมูลที่ตรงกัน และเออซูลาห์เป็นคนผิด เมื่อตกลงกันได้แล้ว เออซูลาห์จึงลบบัญชี ledger ของตัวเองและขอสำเนาบัญชี ledger เวอร์ชันของ2คนเพื่อให้บัญชีทั้งสามกลับมาเชื่อมต่อกัน (sync)

สรุปคือจริงๆแล้วไม่ใช่คนคนเดียวที่เป็นเจ้าของบัญชี ledger แต่ได้กระจายไปให้คนหลายๆคน หลายๆที่แตกต่างกัน และนี่เรียกว่า distributed

(ในทางเทคนิค เนื่องจากบัญชีแยกประเภทถูกจัดเก็บไว้ในคอมพิวเตอร์ มันจึงถูกแจกจ่ายไปยังคอมพิวเตอร์หลายเครื่องที่ผู้คนเป็นเจ้าของ)🤓

Distributed Ledger คืออะไร

Distributed ledger ใช้งานได้เนื่องจากทุกๆคนเป็นเจ้าของบัญชี ledger เดียวกันโดยการ copy ตัว text file ไว้ โดยไม่ต้องมีธนาคารมาช่วยเก็บ

และนี่คือวิธีที่บิดคอยน์ทำงานครับ

Distributed Ledger คือ แนวคิดหลัก Bitcoin คือการสร้าง กระเป๋า distributed ledger อันเดียวของแต่ละธุรกรรมโดยทุกคนสามารถเข้าถึงได้ ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนก็สามารถดูยอดเงินคงเหลือและส่งธุรกรรมได้ตลอดเวลา ไม่ได้ถูกควบคุมโดยบุคคล องค์กร หรือรัฐบาลใด ๆ เลย
กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ “distributed ledger” คือ “permissionless” และได้รับการดูแลบนพื้นฐาน “decentralized“

ในสถานการณ์ด้านบนที่มีเปาโล, มอลลี่ และเออซูลาห์ เนื่องจากที่พวกเขาเป็นเพื่อนกัน เปาโลมีตัวก๊อปปี้ของ ledger แม้จะไม่ได้มีส่วนร่วมในการทำธุรกรรม ถ้าไม่มีเปาโลจะไม่มีข้อตกลง ledger ที่ถูกต้อง และอาจมีการโกงมากกว่านี้

แต่ถ้าในกรณีที่เขาไม่ใช่เพื่อกันล่ะทำไมเปาโลถึงต้องช่วยก๊อปปี้สำเนาไว้โดยไม่ได้มีส่วนได้ส่วนเสียอะไรเลย?

ในขณะที่การติดตามธุรกรรมในบัญชี ledger ที่มีเพียงสามคนในเครือข่าย สามารถจัดการได้ค่อนข้างง่าย แต่หากมีเป็นพันกว่าคนที่มีการทำธุรกรรมด้วยล่ะ? ลองนึกภาพตามนะครับ…

เครือข่ายของ Bitcoin เป็นแบบสาธารณะทั้งหมดและทุกคนสามารถมีส่วนร่วม ในขณะที่มีการอนุญาตให้มีใครก็ได้เข้าร่วม อาจทำให้มีบางกลุ่มอยากจะทำลายกระเป๋า ledger นี้ด้วย โดยการแก้ไขข้อมูลพร้อมๆกัน ถึงแม้ว่ายากที่จะทำลาย แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะทำลายไม่ได้

ต่างจาก Ursula, Molly และ Pablo เพียง 3 คนที่อาจรู้จักและไว้วางใจซึ่งกันและกัน แต่ถ้าเป็นเครือข่าย Bitcoin เราไม่สามารถไว้ใจใครได้เลย

นี่คืออุปสรรคของ distributed ledger

• จะจูงใจคนอื่นที่ไม่ได้ทำธุรกรรมด้วย ให้ถือสำเนาบัญชี ledger ในคอมพิวเตอร์ของตัวเองและตรวจสอบความถูกต้องของธุรกรรมว่าไม่มีใครโกงได้อย่างไร
• และถ้าในกรณีที่เราเห็นบัญชี ledger เป็นพันๆอันในคอมของเราโดยไม่รู้ว่าใครรับผิดชอบ จะแน่ใจได้อย่างไรว่าสำเนาทั้งหมดเหมือนกัน, มีการอัพเดทพร้อมกัน

เรียกอีกอย่างว่าจะทำยังไงให้กลุ่มคนที่ไม่เห็นหน้าค่าตาและไม่รู้จักกันมาประสานงานและมี (consensus) การตกลงกันว่าบัญชี ledger ไหนถูกต้องและเป็นความจริง

ฉันทามติ หรือ Consensus ถูกกำหนดให้เป็นข้อตกลงทั่วไปเกี่ยวกับคำตอบของคำถามต่อไปนี้
Which version of the ledger does everyone follow? หรือ บัญชี ledger version ไหนที่ทุกคนเชื่อใจกัน?

มีผู้คนหลายพันคนต่างเป็นเจ้าของสำเนาบัญชี ledger ซึ่งก็มีบางส่วน เช่น เออซูลาห์อาจทำการแก้ไขเอง กลไกฉันทามติ (consensus mechanism) ที่จำเป็นเพื่อให้ทุกคนเห็นด้วยกับบัญชี ledger เพื่อถือไว้และปฏิบัติตามคืออะไร

สิ่งที่ทำให้ Bitcoin พิเศษคือการทำให้คอมพิวเตอร์หลายพันเครื่องเหล่านี้ AGREE หรือเห็นด้วย ใช้งานแบบเรียลไทม์ซึ่งบัญชี ledger เป็นเจ้าของ Satoshi Nakamoto ได้ค้นพบวิธีแก้ปัญหาทางเทคนิคเพื่อเอาชนะอุปสรรคเหล่านี้ของการใช้บัญชี distributed ledger ถือเป็นตัวเปลี่ยนเกม!

หากเราจะเข้าใจได้ว่าทำยังไงคือเราต้องมองไปถึง hood of Bitcoin ในบทความต่อไป