Proof of Work (PoW) และ Proof of Stake (PoS) คืออะไร

Proof of Work (PoW) และ Proof of Stake (PoS) คืออะไร คือชุดคำสั่งทางคอมพิวเตอร์ (Algorithm) ที่ใช้สร้างฉันทามติ (Consensus) ในเครือข่ายแบบอัตโนมัติ โดยที่ user ไม่จำเป็นต้องรู้จักหรือไว้ใจกัน หรือเรียกว่า Consensus Algorithm

Proof of Work

Proof of Work (PoW) เป็นระบบป้องกันและรักษาความปลอดภัยทรัพยากรในบล็อกเชน เป็นอัลกอริทึมที่ให้รางวัลกับคนแรกที่เป็น “ผู้ใช้” หรือ “นักขุด” ที่หาค่าสมการ (การขุด) ได้ถูกต้อง สำหรับทุกคนที่อยู่ใน บล็อกเชน ปัจจุบันมีเครือข่ายบล็อกเชนจำนวนมากที่ประยุกต์ใช้ PoW เพื่อสามารถป้องกันการโจมตีจากไซเบอร์ทุกประเภท อย่าง อีเมลที่เป็นสแปม

หลายคนอาจเคยได้ยินมาผ่านหู้บ้างว่า การ Proof of Work เนี่ย มักใช้ตรวจสอบ บิดคอยน์ จริง ๆ แล้ว Proof of Work (PoW) มีมาก่อนหน้าที่ crypto จะถือกำเนิดขึ้นเสียอีก โดยผู้คิดค้นคือ Cynthia Dwork และ Moni Naor ถือกำเนิดขึ้นในปี 1993

PoW ถูกคิดค้นมาเพื่อแก้ไขปัญหา Double spending การใช้สินทรัพย์หนึ่งหน่วย หรือการนำเหรียญที่ใช้แล้วมาทำธุรกรรมซ้ำ ซึ่งจัดเป็นพฤติกรรมผิดกฎหมาย

ระบบ PoW ทำงานโดยใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างมหาศาล เพราะต้องใช้พลังประมวลผลของฮาร์ดแวร์ในการหาตัวเลขนับล้าน ๆ ตัวเพื่อมาแก้โจทย์เพียงโจทย์เดียว นักขุดหลายคนเลยเริ่มตั้งข้อสงสัยในเรื่องนี้ว่ามันได้คุ้มเสียไหม

Proof of Stake

ระบบ Proof of Stake (PoS) คืออีกหนึ่งอัลกอริธึมที่นิยมใช้สร้าง Consensus บนบล็อกเชน แต่แทนที่ผู้ใช้จะมาแข่งกันแก้โจทย์สมการ PoS จะเป็นการวางสินทรัพย์ค้ำประกันหรือ Stake เหรียญไว้ในระบบ เพื่อแลกกับสิทธิ์ในการตรวจสอบและยืนยันธุรกรรม หรือเราเรียกง่ายว่า เป็นการฝากเงินประกัน ยิ่งฝากมากโอกาสสุ่มมาโดนมาเป็นผู้ยืนยันธุรกรรมก็ยิ่งมากขึ้น

โดย PoS เนี่ยถูกสร้างมาเพื่อแก้ปัญหาในการใช้พลังงานที่ PoW ได้ทำมาก่อน โดยการที่คนมา Stake เหรียญไว้ ซึ่งเราจะเรียกคนกลุ่มนี้ว่า Validator โดยจะใช้การคำนวณระหว่างจำนวนเหรียญที่ฝาก บวกกับเวลาที่ฝาก เพื่อให้เป็นผู้ดำเนินการยืนยันธุรกรรม

ด้วยกลไกสุ่มเลือกผู้ตรวจสอบ (Validator) ระบบ Proof of Stake จะสุ่มมอบสิทธิ์ในการยืนยันธุรกรรมให้ผู้ใช้เพียงคนเดียวต่อหนึ่งบล็อก โดยผู้ตรวจสอบจะมีหน้าที่หลอม (Forge) หรือ สร้าง (Mint) บล็อกใหม่บนบล็อกเชน คล้ายกับการขุด (Mining) ของ Proof of Work และรับผลตอบแทนเป็นเหรียญหรือค่าธรรมเนียจากการทำธุรกรรมบนบล็อกนั้น

แต่หากมีการตรวจสอบแล้วพบการปลอมแปลงข้อมูลธุรกรรม ผู้ตรวจสอบจะสูญเสียเงินในการฝากทันที เพื่อเป็นการลงโทษ และต้องผ่านกระบวนการเลือกเพื่อตรวจสอบใหม่อีกครั้ง

เหรียญที่มีการทำ PoS คือ Pokadot (DOT), Cardano (ADA), NEO, Binance (BNB BEP2), Ethereum (ETH)

สรุป

หากเปรียบเทียบกัน Proof of Work และ Proof of Stake แตกต่างกันที่กระบวนการตรวจสอบบล็อก และการเลือกผู้ตรวจสอบหรือนักขุด

ระบบ PoW เลือกผู้ตรวจสอบจากผู้ใช้ที่แก้สมการทางคณิตศาสตร์เร็วที่สุดในระบบ ส่วน PoS จะสุ่มเลือกผู้ตรวจสอบจากเหรียญที่วางค้ำประกันไว้

ผลเสียที่อาจตามมาทั้งสองระบบคือการรวมอำนาจเมื่อเวลาผ่านไป โดยนักขุดอาจรวมตัวกันเพื่อสร้าง Mining Pool ในระบบ Proof of work เพื่อแบ่งรางวัลกัน หรือผู้ตรวจสอบอาจถูกสุ่มเลือกซ้ำในระบบ PoS เมื่อวางสินทรัพย์ค้ำไว้ในจำนวนมาก และมีประวัติการทำงานที่ดีอย่างต่อเนื่อง